آشنایی با اصطلاحات رایج در فضای مجازی
در فضای مجازی اصطلاحات و مفاهیم زیادی وجود دارند که آشنایی با آنها برای کاربران اینترنت ضروری است. در ادامه برخی از اصطلاحات رایج را توضیح میدهم:
- ویپیان (VPN) – شبکه خصوصی مجازی
- ابزاری برای افزایش امنیت و حریم خصوصی در اینترنت.
- با تغییر آیپی (IP) کاربر، امکان دسترسی به سایتهای مسدود شده را فراهم میکند.
- برخی کشورها استفاده از VPN را محدود میکنند.
- فیک نیوز (Fake News) – اخبار جعلی
- اخبار نادرست یا گمراهکننده که عمداً برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی منتشر میشوند.
- معمولاً در شبکههای اجتماعی و پیامرسانها پخش میشوند.
- بوت (Bot) – ربات اینترنتی
- برنامهای خودکار که وظایف تکراری را انجام میدهد (مثل ارسال پیام یا جمعآوری داده).
- رباتهای مخرب: برای اسپم، کلاهبرداری یا انتشار اخبار جعلی استفاده میشوند.
- رباتهای مفید: مثل چتباتهای پشتیبانی یا رباتهای ترجمه.
- فیشینگ (Phishing) – کلاهبرداری اینترنتی
- روشی برای دزدیدن اطلاعات حساس (مثل رمز عبور یا شماره کارت) با صفحات جعلی شبیه سایتهای معتبر.
- مثال: ایمیل یا پیامک با لینک جعلی به نام بانک یا شبکه اجتماعی.
- هشتگ (Hashtag)
- کلمه یا عبارتی که قبل از آن # قرار میگیرد تا در شبکههای اجتماعی دستهبندی و جستوجو شود.
- مثال: #ایران یا #تکنولوژی
- میم (Meme) – مم
- محتوای طنز (عکس، ویدیو یا متن) که به سرعت در فضای مجازی پخش میشود.
- مثال: عکسهای ویروسی با متنهای خندهدار.
- اینفلوئنسر (Influencer) – تاثیرگذار
- فردی با دنبالکنندگان زیاد در شبکههای اجتماعی که روی نظرات دیگران اثر میگذارد.
- معمولاً در تبلیغات از آنها استفاده میشود.
- دارک وب (Dark Web) – وب تاریک
- بخشی از اینترنت که با موتورهای جستوجوی معمولی قابل دسترسی نیست و نیاز به نرمافزار خاص (مثل Tor) دارد.
- گاهی برای فعالیتهای غیرقانونی استفاده میشود.
- کلیکبیت (Clickbait) – طعمه کلیک
- عنوان یا تصویر جذاب اما گمراهکننده برای وادار کردن کاربر به کلیک روی لینک.
- مثال: با این ترفند در یک روز پولدار شوید!
- کپچا (CAPTCHA)
- آزمون تشخیص انسان از ربات (مثل تایپ کردن اعداد یا انتخاب تصاویر).
- اسکم (Scam) – کلاهبرداری آنلاین
- طرحهای فریبنده برای گرفتن پول یا اطلاعات کاربران (مثل پیشنهادهای کاری غیرواقعی).
- امنیت سایبری (Cybersecurity)
- حفاظت از سیستمهای رایانهای در برابر حملات هکرها و نفوذگران.
- فیلترینگ (Filtering) – مسدودسازی محتوا
- محدود کردن دسترسی به برخی سایتها یا خدمات اینترنتی توسط دولت یا سازمانها.
- ترول (Troll) – کاربر خرابکار
- فردی که عمداً نظرات تحریکآمیز میگذارد تا دیگران را عصبانی کند.
- فریلنسر (Freelancer) – آزادکار
- فردی که بهصورت پروژهای و دورکاری برای شرکتها یا افراد مختلف کار میکند.
- مثال: برنامهنویس، طراح گرافیک یا نویسنده فریلنسر.
- اسپم (Spam) – هرزنامه
- پیامهای ناخواسته و تکراری که معمولاً تبلیغاتی یا کلاهبرداری هستند.
- مثال: ایمیلهای تبلیغاتی یا پیامهای مزاحم در شبکههای اجتماعی.
- هک (Hack) – نفوذ غیرمجاز
- دسترسی غیرقانونی به سیستمهای کامپیوتری یا حسابهای کاربری.
- هکر کلاه سفید: متخصص امنیتی که برای بهبود سیستمها نفوذ میکند.
- هکر کلاه سیاه: فردی که برای سوءاستفاده و دزدی اطلاعات هک میکند.
- بدافزار (Malware) – نرمافزار مخرب
- برنامههایی که برای آسیب رساندن به دستگاه یا دزدیدن اطلاعات طراحی شدهاند.
انواع بدافزار:
- ویروس (Virus): کد مخربی که خود را تکثیر میکند.
- تروجان (Trojan): برنامه مفید ظاهری اما مخرب.
- باجافزار (Ransomware): قفل کردن سیستم و درخواست پول برای بازگردانی آن.
- اینترنت اشیا (Internet of Things) – IoT
- اتصال دستگاههای روزمره (مثل یخچال، دوربین، خودرو) به اینترنت برای کنترل هوشمند.
- متاورس (Metaverse) – جهان مجازی
- فضای دیجیتالی سهبعدی که کاربران با آواتارهای خود در آن تعامل دارند.
- مثال: بازیهای آنلاین واقعیت مجازی (VR) یا محیطهای کاری مجازی.
- انفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
- روش تبلیغات با استفاده از افراد مشهور اینترنتی برای معرفی محصولات.
- کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) – ارز دیجیتال
- پول مجازی غیرمتمرکز که با فناوری بلاکچین کار میکند.
- مثال: بیتکوین (Bitcoin)، اتریوم (Ethereum).
- فایروال (Firewall) – دیوار آتش
- سیستم امنیتی که ترافیک ورودی و خروجی اینترنت را کنترل و فیلتر میکند.
- ابری (Cloud) – رایانش ابری
- ذخیرهسازی و پردازش دادهها روی سرورهای اینترنتی به جای هارد دیسک شخصی.
- مثال: Google Drive, iCloud.
- وایرال (Viral)
- انتشار سریع و گسترده یک محتوا در فضای مجازی.
- مثال: ویدیو یا عکسی که در مدت کوتاهی میلیونها بازدید میگیرد.
- گوگل کردن (Googling)
- جستوجوی اطلاعات در اینترنت (معمولاً با موتور جستوجوی گوگل).
- تیک آبی (Blue Tick) – تأییدیه
- نماد تأیید هویت حسابهای معتبر در شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام و توییتر.
- داکسینگ (Doxxing) – افشای اطلاعات شخصی
- انتشار عمومی اطلاعات خصوصی افراد (مثل آدرس، شماره تلفن) بدون رضایت آنها.
- فید (Feed) – خوراک
- صفحه اصلی شبکههای اجتماعی که پستهای دنبالشده را نمایش میدهد.
- مثال: فید اینستاگرام یا توییتر.
- پادکست (Podcast)
- برنامه صوتی یا تصویری که معمولاً بهصورت سریهای موضوعی منتشر میشود.
- استریم (Stream) – پخش زنده
- انتقال زنده ویدیو یا صدا در اینترنت.
- مثال: پخش بازی در Twitch یا لایو اینستاگرام.
- گیمینگ (Gaming) – بازیهای آنلاین
- بازیهای ویدیویی که به صورت آنلاین و چندنفره انجام میشوند.
- شادوش (Shadhow Ban) – تحریم پنهان
- محدود کردن پستهای یک کاربر در شبکههای اجتماعی بدون اطلاعرسانی به او.
- اینباکس (Inbox) – صندوق ورودی
- بخشی از پیامرسانها یا ایمیل که پیامهای دریافتی در آن ذخیره میشوند.
- فیک (Fake) – جعلی
- هر چیزی کهواقعی نباشد و به صورت عمدی یا غیرعمدی تقلیدی از اصل ارائه شود.
- خبر فیک: همان”فیک نیوز” که اخبار دروغین برای گمراه کردن مردم است.
- ترند (Trend) – محبوب روز
- موضوع، هشتگ یا محتوایی کهدر یک بازه زمانی خاص مورد توجه زیاد کاربران قرار میگیرد.
- ترند توییتر/اینستاگرام:موضوعاتی که با هشتگ (#) بیشترین بحث را ایجاد کردهاند.
- ترند موزیک/ویدئو:آهنگ یا ویدیویی که در یوتیوب یا شبکههای اجتماعی به صورت ویروسی پخش شده.
- ترند بازار:در ارزهای دیجیتال یا بورس، به داراییهایی که رشد سریع دارند گفته میشود.